23 maart 2017 – Medewerkers van de gemeente Groningen mogen zelf kiezen of zij een opleiding willen volgen. Gevolg: een verdubbeling van het gebruik. Met deze maatregel wil de gemeente voorkomen dat een groot deel van het budget voor scholing en opleiding niet uitgegeven wordt. Dat meldt Binnenlands Bestuur.

Gemeenten reserveren gemiddeld zo’n 2 procent van de totale loonsom voor opleiding en ontwikkeling van hun medewerkers. In de praktijk blijkt echter dat al jaren een veel groter bedrag begroot dan daadwerkelijk besteed wordt. De gemeente Groningen nam in de begroting standaard een bedrag van 4 à 5 miljoen euro voor scholing en opleiding op, ruim 2,5 procent van de loonsom. Maar aan het eind van de rit was daar telkens de helft niet van uitgegeven.

Dode letters
Gemeentesecretaris Peter Teesink ergerde er zich mateloos aan dat jaar in jaar uit 2 tot 2,5 miljoen euro op de plank bleef liggen. De meest plausibele verklaring die hij hiervoor had, is de in zijn ogen traditionele en hiërarchische rolverdeling tussen medewerker en leidinggevende als het gaat om scholing. In functionerings- en beoordelingsgesprekken kwamen de opleidingswensen en -behoeften altijd keurig ter sprake en werden ze opgenomen in een persoonlijk opleidingsplan. De verantwoordelijkheid voor het al dan niet volgen van een opleiding kwam daarmee te veel bij de leidinggevende te liggen. Per slot van rekening moest die er zijn of haar zegen over geven. De jaarlijkse opleidingsplannen waren dan ook vaak ‘dode letters’.

Eigen verantwoordelijkheid
“Als management wilden wij dat hiërarchische, lees de afhankelijkheid van de medewerker van de leidinggevende, heel graag gaan veranderen. We wilden ernaartoe dat professionaliteit en vakmanschap veel meer tot de eigen verantwoordelijkheid van medewerkers zelf gingen behoren. Dus hebben we in 2015 de boel drastisch omgegooid.”

De gemeente streeft naar een evenwichtige verbinding tussen persoonlijke ontwikkelingsdoelen en organisatiedoelen. Teesink: “Opleiding is van groot belang voor onze organisatie. We willen en moeten veranderen. Maar opleidingen zijn ook in het belang van de medewerker zelf, wil die aangehaakt blijven bij wat de samenleving van ons vraagt. Je moet bijblijven. Als je als medewerker vijf jaar lang geen opleiding volgt, heb je een probleem.”

Meer gelijkheid
Gemeente Groningen legt de verantwoordelijkheid voor professionele ontwikkeling sinds 2015 ook bij de medewerker zelf. Hiervoor ontvangt de medewerker een zogeheten professioneel opleidingsbudget. In de woorden van Teesink gaat het vooral ook om het creëren van meer gelijkheid tussen medewerker en leidinggevende. “De medewerker mag zelf beslissen over zijn eigen budget en hoe hij of zij dat inzet. Die verantwoordelijkheid ligt volledig bij de medewerker zelf. Bij niet gebruik kun je daar later niet je leidinggevende de schuld van geven”, zegt hij.

In principe is het opleidingsbudget onbegrensd, aldus Teesink. “Het plafond is eraf. We werken op basis van vertrouwen. We merken dat medewerkers heel verstandig omgaan met de opleidingskeuzes die ze maken en de hoeveelheid tijd die ze ermee kwijt zijn. Dat loslaten scheelt heel veel discussie. Ja, in het eerste jaar is flink meer uitgegeven dan begroot. Een probleem? Nee, heel goed. Helemaal oké! Het was juist de bedoeling dat opleidingen eindelijk eens een swing kregen in de organisatie. Mijn voorspelling was dat het daarna zou terugveren. En dat blijkt ook te zijn gebeurd, ongeveer tot op het begrotingsniveau.”

Ultieme consequentie
Doordat medewerkers verantwoordelijk omgaan met tijd en geld is het beschikbare budget voldoende om tegemoet te komen aan wat nodig is. “Dat kan de komende jaren best veranderen, waardoor er meer nodig is. Maar dat past dan in een organisatie waar opleiden van belang is om de uitdagingen aan te kunnen”, zegt Teesink.

Medewerkers die geen opleidingstraject volgen, worden overigens niet gestraft, maar hebben vooral zichzelf ermee. “Want”, zegt Teesink, “als ze straks solliciteren op een andere functie en die krijgen ze niet omdat ze vijf jaar niets aan opleidingen hebben gedaan, dan is dat de ultieme consequentie.”

Door: Redactie Ambtenarensalaris