3 november 2016 – Ambtenaren bij het Rijk zijn ontevreden over hun doorgroeimogelijkheden. Slechts één op de vijf ziet voldoende perspectief. Ook vinden ze dat er te weinig ruimte is voor persoonlijke ontwikkeling. Ze willen graag meer opleiding en begeleiding en de mogelijkheid om ervaring op te doen bij een gemeente of bedrijf. Dat blijkt uit onderzoek onder 8.500 rijksambtenaren uitgevoerd door drie rijksambtenaren in aanloop naar een nieuwe cao Rijk.

Tijd voor modernisering
Uit het onderzoek ‘De ambtenaar bestaat niet, pleidooi voor nieuwsgierigheid,’ blijkt met name dat rijksambtenaren modernere arbeidsvoorwaarden willen, zoals een individueel keuzebudget dat bij gemeenten per 1 januari 2017 algemeen toegankelijk is en bij waterschappen al langer mogelijk is.

De wensen en behoeften van rijksambtenaren verschillen sterk per generatie. Ambtenaren tot 45 jaar geven vaker aan persoonlijke ontwikkeling, uitdaging en doorgroeikansen belangrijk te vinden. Voor oudere ambtenaren, tussen 45 en 54 jaar,  staan vooral autonomie en baanzekerheid hoog op de prioriteitenlijst. Het salaris en pensioen is voor alle ambtenaren relevant.

Hoe lager ingeschaald, hoe groter de onvrede over doorgroeimogelijkheden
Rijksambtenaren zijn het meest ontevreden over hun doorgroeimogelijkheden. Maar 20 procent ziet voldoende perspectief. De helft is ronduit ontevreden. Er is met name een verband met de schaal waarin iemand zich bevindt. Hoe lager de schaal, hoe groter de ontevredenheid. Ook geven de ambtenaren aan dat diploma-eisen soms een belemmering vormen voor het doorstromen van mbo-gediplomeerden terwijl ze wel de competenties hebben. Ook zou naar de mening van de ambtenaren het lijnmanagement meer ingevuld mogen worden door mensen die daarvoor geschikt zijn. Daarvoor zouden er voor inhoudelijk specialisten meer alternatieve carrièrepaden moeten zijn. Uit de reacties blijkt ook dat leidinggevenden veel invloed hebben op het werkplezier en de ontwikkelkansen. Ze willen dan ook meer aandacht voor de leidinggevende capaciteiten van managers.

Koppeling salaris en werkzaamheden
Verder blijkt uit het onderzoek dat een meerderheid (60 procent) men vindt dat er een sterkere koppeling moet komen tussen iemands salaris en werkzaamheden. Met name ambtenaren onder de 35 jaar (72 procent voor) en in de lagere loonschalen (60 procent) zijn hier voorstander van. Medewerkers in schaal 14 en hoger zijn het meest kritisch, alhoewel ook daar 48 procent voor is.

Lagere drempels voor mobiliteit
Rijksambtenaren zien ook graag lagere drempels voor mobiliteit. 67 procent wil graag de mogelijkheid om tijdelijk elders te werken met de mogelijkheid om terug te komen. Onder medewerkers die zich bezighouden met beleid is dat zelfs 75 procent.

Individueel keuzebudget 
Een tweederde meerderheid is voor invoering van een individueel keuzebudget. Dit willen ze het liefst gebruiken voor scholing, een betere werktelefoon of laptop en een variant op de levensloopregeling voor zorgverlof, ouderschapsverlof, een sabbatical of eerder stoppen met werken.

Inspraak in arbeidsvoorwaarden
Veel ambtenaren voelen zich niet gehoord, een meerderheid wil dat inspraak anders georganiseerd wordt. Vakbonden bereiken nauwelijks ambtenaren onder de 45, blijkt ook uit het onderzoek. Bijna driekwart van de ambtenaren vindt dat iedereen moet kunnen stemmen over de eigen arbeidsvoorwaarden. Daarnaast zijn ze van mening dat niet alles in een cao geregeld moet of kan worden. Leidinggevenden en HR-afdelingen zijn minstens zo belangrijk bij thema’s als persoonlijke ontwikkeling, doorgroeikansen, mobiliteit en prestatiebeloning vinden de ambtenaren.

Nieuwe cao Rijk
Aanleiding van het onderzoek is het feit dat het al tien jaar geleden is dat er afspraken zijn gemaakt over de arbeidsvoorwaarden van rijksambtenaren buiten hun salaris en baanzekerheid. Omdat de cao Rijk op 1 januari 2017 afloopt, hopen de initiatiefnemers op basis van de uitkomsten op nieuwe afspraken. De resultaten zijn aangeboden aan de onderhandelaars voor de nieuwe cao. Zij hebben inmiddels laten weten met de onderzoeksresultaten aan de slag te gaan.

Afbeeldingen zijn afkomstig uit het onderzoek ‘De ambtenaar bestaat niet, pleidooi voor nieuwsgierigheid’.

Door: Redactie Ambtenarensalaris