8 november 2016 – De Eerste Kamer heeft vandaag ingestemd met het wetsvoorstel normalisering rechtspositie ambtenaren (WNRA). Eerder vandaag bleek uit een enquête van Ambtenarensalaris dat ambtenaren niet blij zijn met de nieuwe situatie. De nieuwe wet is vooralsnog van kracht vanaf 1 januari 2020.

VVD, CDA, 50PLUS, D66 en de PVV stemden vandaag voor de afschaffing van de ambtenarenstatus. In de zes jaar waarin het wetsvoorstel behandeld is, leek het er lange tijd op dat de wet er niet door zou komen. Het feit dat het bij de ambtenarenstatus niet alleen om de rechtspositie gaat, maar vooral om emotie, stonden de beslissing in de weg. De status is bij veel ambtenaren een eretitel om trots op te zijn. Met de invoering van de WNRA vallen verreweg de meeste ambtenaren onder het normale arbeidsrecht. De nieuwe wet geldt niet voor ambtenaren bij defensie, politie en de rechterlijke macht.

Gevolgen normalisering rechtspositie
Voor de individuele ambtenaar wordt per 1 januari 2020 de eenzijdige ambtelijke aanstelling vervangen door de in het Burgerlijk Wetboek geregelde tweezijdige arbeidsovereenkomst. Daarnaast moeten veel wetten worden aangepast aan de nieuwe situatie en moeten de huidige arbeidsvoorwaarden worden omgezet naar een ‘echte’ cao. Dit betekent ook dat de Wet cao van toepassing wordt op het collectieve overleg over de arbeidsvoorwaarden en de doorwerking daarvan. Voortaan wordt alleen nog op centraal niveau over de arbeidsvoorwaarden onderhandeld. Deze gelden voor iedere individuele arbeidsovereenkomst. Lokale rechtspositieregelingen zijn dan niet meer nodig.

Oplossen geschillen
Normalisering heeft ook tot gevolg dat voor het oplossen van arbeidsconflicten het bestuursrecht vervalt. Als werkgever en werknemer er niet uit komen, kunnen ze hun geschil voorleggen aan de kantonrechter. Dat geldt ook bij ontslag. Voortaan kunnen ambtenaren pas worden ontslagen na toestemming van het UWV of door ontbinding van de arbeidsovereenkomst door de kantonrechter. Werknemers kunnen tegen het ontslag of ontbinding in hoger beroep gaan.

Geen gevolgen voor arbeidsvoorwaarden en pensioen 
De arbeidsvoorwaarden en het pensioen veranderen niet met de nieuwe wet. Daarover onderhandelen werkgevers en vakbonden aan de cao-tafel. Ook blijven werknemers in dienst van een overheidswerkgever ‘ambtenaren’. Bij de WNRA komt ook een nieuwe Ambtenarenwet. Hierin zijn alleen die onderwerpen opgenomen die direct te maken hebben met de ambtelijke status, zoals ambtseed, integriteitsbeleid, het vervullen van vertrouwensfuncties en de beperking van grondrechten.

Door: Redactie Ambtenarensalaris