Het lerarenregister is het beroepsregister voor leraren in het primair onderwijs, voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Doel van het register is te garanderen dat leraren bevoegd en bekwaam zijn en blijven. Leraren laten via het lerarenregister zien dat ze gekwalificeerd zijn, hun professionele ontwikkeling bijhouden en verantwoordelijkheid nemen voor de kwaliteit van het onderwijs. Tot 1 augustus 2017 konden leraren zich al inschrijven in het vrijwillige register. Vanaf 1 augustus 2018 kunnen ze zich inschrijven in het nieuwe register en vanaf 1 augustus 2019 moeten alle leraren hun vakbekwaamheid erin bijhouden.

Wet Beroep Leraar en Lerarenregister
Het lerarenregister is geregeld in de wet Beroep Leraar en Lerarenregister. In deze wet zijn het beroep en het lerarenregister wettelijk vastgelegd. Op deze manier versterkt de overheid de positie van leraren en de zeggenschap over hun professie. De kern van de wet is dat leraren zelf verantwoordelijk zijn voor hun professionele ontwikkeling en de kwaliteit van hun lessen. De beroepsgroep bepaalt dan ook zelf de bekwaamheidseisen, normen en waarden waar een leraar aan moet voldoen. De leraar gaat vervolgens zelf over vakinhoud, vakdidactiek en pedagogiek en bepaalt met welke activiteiten hij zijn bekwaamheid kan onderhouden. Via het lerarenregister, een soort digitaal portfolio, laten leraren zien dat ze bevoegd zijn en hun bekwaamheid onderhouden.

Het idee van het lerarenregister komt van de leraren zelf. Via het lerarenregister beogen ze meer ruimte voor hun eigen ontwikkeling. Nu worden leraren nog vaak verplicht om bepaalde nascholing te volgen. Omdat anderen bepalen hoe er lesgegeven moet worden, welke lesmethoden gebruikt worden en hoe en hoe vaak er getoetst moet worden, komt de professionele ruimte van de leraar steeds meer onder druk te staan. Dit gaat ten koste van de aantrekkelijkheid van het beroep en de kwaliteit van het onderwijs. Met de invoering van de wet Beroep Leraar en Lerarenregister heeft de leraar zelf invloed op zijn professionele ontwikkeling en ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het beroep bij de leraar.

Planning invoering en (her)registratie
Leraren kunnen zich vanaf 1 augustus 2018 in het lerarenregister registreren. Tot 1 augustus 2017 konden zij dat al doen in het vrijwillige register. Vanaf 1 augustus 2019 moeten alle bevoegde leraren geregistreerd zijn en hun bekwaamheidsactiviteiten bijhouden in het register. Na vier jaar (2023) wordt gecontroleerd of een leraar voldoende gedaan heeft aan het bijhouden van zijn bekwaamheid. Dat betekent dat hij in vier jaar tenminste 160 uur (registeruren) aan professionalisering heeft besteed. Is dat niet het geval, dan krijgt de leraar een aantekening, maar hier zijn nog geen consequenties aan verbonden. Vier jaar later (2027) is het lerarenregister volledig van kracht. Leraren die dan niet aan de herregistratiecriteria voldoen, mogen niet meer zelfstandig voor de klas staan totdat ze weer aan de criteria voldoen. De werkgever moet de professionele ontwikkeling van de leraar waarborgen en hen in staat stellen hieraan te werken, zoals ook vastgelegd in de wet op Beroepen in het Onderwijs (wet BIO).

Bronnen: Registerleraar.nl / Onderwijs Coöperatie